Obecny stan faktyczny i prawny - w skrócie (stan na wrzesień 2014)

Obowiązek szczepień ochronnych jest określony w ustawie z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Po nowelizacji tej ustawy w roku 2008 został usunięty przepis o karach za brak szczepień. W każdym cywilizowanym państwie taki stan prawny były jasny dla organów administracji państwowej: brak kary w ustawie - obowiązek nie podlega żadnemu ściganiu i karaniu. Niestety w Polsce urzędnicy myślą inaczej, dlatego na wszelkie możliwe sposoby szukają drogi do ukarania niepokornych obywateli.

I tak w latach 2010-2011 Sanepidy wystawiały decyzje nakazujące podanie dziecka szczepieniu, a następnie wystawiały postanowienie o nałożeniu grzywny. Wyrokiem z dnia 6.04.2011 Sygn. akt. II OSK 32/11 Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że takie działania są niezgodne z prawem gdyż obowiązku określonego w ustawie nie można dodatkowo ustalać na drodze decyzji.

W związku z tym Sanepidy zmieniły metodę działania i zaczęły wystawiać postanowienia o nałożeniu grzywny bez wcześniejszej decyzji nakazującej szczepienie. Wyrokiem z dnia 1.08.2013 Sygn. akt. II OSK 745/12 Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że takie działania są niezgodne z prawem gdyż Sanepid nie jest organem właściwym do prowadzenia egzekucji obowiązku szczepień.

Pomimo dwóch niekorzystnych wyroków dalej są Sanepidy w Polsce, które próbują przymuszać ludzi do szczepień. Kolejnym wariantem jest wystawienie przez Sanepid dokumentu zwanego "tytułem wykonawczym" i przesłanie go do wojewody. Dokument ten stwierdza istnienie oraz niewykonanie obowiązku (dokument ten nie nakłada żadnej kary). Część wojewodów w Polsce podejmuje dalsze działania, a część nie. Ponadto niektórzy wojewodowie podpisują porozumienia z wojewódzkimi sanepidami, przerzucając na nich prowadzenie sprawy.
Obecnie postanowienia o nałożeniu grzywny wydali wojewodowie: kujawsko-pomorski, wielkopolski, warmińsko-mazurski i lubelski. Grzywny wynoszą ok. 400 zł. Od tych postanowień zostały złożone odwołania i sprawy są w toku.

Działania powyższe organów są bezprawne gdyż:

Organ wywodzi istnienie obowiązku powołując się na Komunikat Głównego Inspektora Sanitarnego, określający jakie i kiedy szczepienia powinny być stosowane (Program Szczepień Ochronnych). Taki komunikat nie jest źródłem prawa. Zgodnie z Konstytucją RP tylko ustawy i rozporządzenia są źródłem prawa obowiązującego w Polsce. Obowiązek, a zwłaszcza taki jak szczepienie, który dotkliwie ingeruje w wolność obywatela, nie może być precyzowany w innych źródłach niż przepisy prawa. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 sierpnia 2011 roku w sprawie szczepień ochronnych określa jedynie grupy wiekowe podlegające obowiązkowi szczepień, a nie terminy szczepień. I tak np. dla szczepienia przeciwko błonicy, obowiązkiem szczepienia objęte są osoby w wieku od 7 tygodnia życia do 19 roku życia. Oznacza to, że szczepienie może być wykonane w dowolnym dniu tego okresu, a nie w terminie określonym przez komunikat czy sanepid.
Obowiązek nie oznacza automatycznie możliwości stosowania przymusu. Brak przepisów o karach w ustawie jednoznacznie wskazuje na intencję ustawodawcy, którą było usunięcie karania za brak szczepień. Niedopuszczalne jest stosowanie przez organ uzupełniania prawa poprzez wykorzystanie przepisów ogólnych z innych ustaw (w tym przypadku z ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji lub z Kodeksu Wykroczeń). Obowiązek, który nie jest zagrożony karą, nie może podlegać egzekucji.
Państwowy Inspektor Sanitarny nie jest organem uprawnionym do prowadzenia egzekucji, co orzekł już Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 1.08.2013 Sygn. akt. II OSK 745/12, ani także wierzycielem co uprawniałoby do wystawienia tytułu egzekucyjnego. Właściwość taka nie wynika ani z ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej ani z ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej stosują niedopuszczalne domniemanie uprawnień.
Organ nie może przymuszać (za pomocą grzywny) do wykonania obowiązku, zakładając z góry, że stan zdrowia dziecka jest dobry i nie występują żadne przeciwwskazania do wykonania szczepienia. O braku lub istnieniu takich przeciwwskazań decyduje lekarz podczas badania kwalifikacyjnego. Badanie takie jest jednak nieobowiązkowe, więc zobowiązany ma pełne prawo tego nie wykonać. W takim stanie rzeczy, dopóki organ nie znajdzie się w posiadaniu aktualnego zaświadczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań, nie ma prawa przymuszać do wykonania szczepienia.
Przymuszanie do wykonania szczepień jest także niezgodne z art. 68 ust. 4 Konstytucji. który stanowi że "Władze publiczne są obowiązane do zwalczania chorób epidemicznych i zapobiegania negatywnym dla zdrowia skutkom degradacji środowiska." Ten przepis ma zastosowanie w przypadku rzeczywistego wystąpienia dużej liczby zachorowań na chorobę emidemiczną czyli stanu epidemii. Taka sytuacja w Polsce obecnie nie występuje, zatem przepis ten nie może stanowić podstawy do stosowania przymusowych szczepień ochronnych.

_________________
wolność to świadomość ograniczeń