Czy w końcu zgłębiliśmy tajemnicę DNA?
Szanowny Czytelniku,
w największych naukowych czasopismach: „Nature”, „Science”, „Genome Research”, „Genome Biology”, „Journal of Biological Chemistry” opublikowano serię artykułów naukowych o historycznym znaczeniu. Są to wnioski z ogromnego projektu badawczego, finansowanego przez rząd amerykański, w który zaangażowanych było 440 naukowców z 32 laboratoriów. Projekt ENCODE - „Encyklopedia Elementów DNA” - trwał 9 lat i miał na celu opisanie wszystkich funkcji każdego składnika genomu człowieka.
Te opublikowane odkrycia ważne są dla każdego człowieka – również dla Ciebie. Jednak czytając prasę naukową, trudno jest jasno zrozumieć co tak naprawdę wynika z tego rewolucyjnego odkrycia i jak to się ma do Twojego zdrowia.
Krótkie przypomnienie, czym jest DNA
Gdy zostałeś poczęty, byłeś zaledwie jedną komórką powstałą ze spotkania plemnika z komórką jajową. Ta komórka miała w sobie maleńkie jądro, w którym znajdowały się nici DNA, pozawijane jak kłębki, pogrupowane w 46 chromosomów ułożonych w 23 pary. DNA tej pierwszej komórki pochodziło w połowie od plemnika Twojego ojca, a w drugiej połowie od komórki jajowej Twojej matki. Dzięki czemu nowo powstała komórka była unikalna, z własnym DNA – tylko dla siebie charakterystycznym.
Najpierw podzieliła się na 2 komórki, tzw. komórki potomne, z których każda zawierała kopię DNA pierwszej komórki. Następnie te dwie komórki podzieliły się, by po 50 godzinach powstały 4 komórki, z której każda zawierała swoją własną kopię DNA pierwszej komórki. W 60. godzinie było już 8 komórek, również zawierających kopię DNA pierwszej komórki.
Po kolejnym podziale dziecko liczy 16 komórek. Jajo ma kształt przypominający jeżynę. Przemieszcza się w kierunku macicy, w której podział komórkowy będzie mógł się rozpocząć na poważnie. Za 9 miesięcy, podczas narodzin, mały człowiek będzie miał 70 tysięcy miliardów komórek! I wszystkie będą pochodzić od tej samej pierwszej komórki.
Jednak komórki nie mogą poprzestać tylko na dzieleniu się i duplikowaniu wciąż identycznych komórek. Wyszłaby z tego bezkształtna masa. Aby płód rozwinął wszystkie funkcje życiowe, komórki muszą się różnicować, by tworzyć szkielet, mięśnie, organy niezbędne do życia itd.
Wydaje się to skomplikowane i faktycznie takie jest. Ogromną rolę w tym procesie odgrywają nici DNA znajdujące się w komórce, które zawierają całą potrzebną informację, aby zarządzać właściwym podziałem komórek.