dziś ważne informacje profesora Henriego Joyeuxa o zapobieganiu rakowi prostaty.





niewielu ludzi, w tym lekarzy, mowa tu zarówno o specjalistach w dziedzinie urologii, jak i lekarzach pierwszego kontaktu, zna przyczyny raka prostaty, zwanego także rakiem gruczołu krokowego.

Jednak z żalem trzeba podkreślić, że nie ma to dla nich większego znaczenia. Na europejskich uczelniach medycznych szkoli się bowiem lekarzy tylko w kierunku stawiania diagnoz i wskazywania najskuteczniejszych środków do leczenia chorób.

Natomiast zapobieganie chorobom, leżące u podstaw medycyny chińskiej, której tradycja sięga tysięcy lat, nie wydaje się być przedmiotem współczesnych praktyk lekarskich. A przecież właśnie tego niecierpliwie oczekują ludzie na całym świecie.

Na szczęście zmiany muszą nadejść.

Opieka zdrowotna okazuje się zbyt kosztowna i znacznie obciąża budżety wszystkich państw mianujących się wysoko rozwiniętymi. W rzeczywistości pozostają one w tyle za państwami rozwijającymi się, dla których oczywiste jest, że należy uciekać od rozwiązań obciążających finansowo. To dlatego kraje rozwijające się skupiają się raczej na zapobieganiu chorób i na szukaniu odpowiedzi na pytanie, dlaczego choroby coraz bardziej się rozprzestrzeniają, zwłaszcza w państwach wysoko rozwiniętych.

Każdego roku raka prostaty diagnozuje się u setek tysięcy mężczyzn, a choroba dotyka coraz młodsze osoby. Podejmuje się starania o wykrywanie raka w jak najwcześniejszym stadium. Dzięki kampaniom medialnym każdy już doskonale wie, że im wcześniej się go wykryje, tym są większe szanse na wyleczenie i zaordynowanie mniej obciążających sposobów terapii.

Jednak to nie wystarczy dla onkologa, który poszukuje najskuteczniejszych środków na zmniejszenie zachorowalności na tę chorobę i który od trzydziestu lat obserwuje zgubne skutki zmian w zwyczajach żywieniowych oraz ich wpływ na zapadalność na nowotwory.

Trzydzieści lat temu wystarczyło jedno spojrzenie w czasie wywiadu lekarskiego, żeby rozpoznać chorą osobę. Od tej pory wszystko się zmieniło. Liczba chorych znacznie się powiększyła. Coraz częściej mam na przykład do czynienia z sytuacją, gdy na pozór w pełni sił fizycznych mężczyzna oznajmia mi: „Panie doktorze, mam raka prostaty”.

W celu właściwego zidentyfikowania i stosowania środków zapobiegawczych, należy poznać profil osób zapadających na raka prostaty względem grup wiekowych.

Bez paniki, jeśli jesteś po osiemdziesiątce
Spokojnie, mężczyźni po 80. roku życia, jeśli zaobserwują lekki wzrost głównego markera raka prostaty, jakim jest swoisty antygen sterczowy - PSA (z ang. prostate-specific antygen), nie mają powodów do paniki.

Nie mają również powodów do niepokoju, jeśli biopsja wskaże u nich obecność gruczolakoraka prostaty plasującego się na poziomie 3+3, 3+4 lub 4+4 w systemie Gleasona. Rozwój tego rodzaju zmiany nowotworowej w tym wieku jest zwykle powolny (o ile nie ma przerzutów, w szczególności do kości).

Jednak nawet w tym wieku dobrze jest znać przyczyny choroby, aby wyeliminować szkodliwe przyzwyczajenia oraz uniknąć nawrotów choroby.

Na powstawanie komórek rakowych w prostacie ma wpływ wiele czynników, które można zidentyfikować, zadając pacjentowi podstawowe pytania.

Przede wszystkim trzeba pamiętać o naturalnym procesie starzenia, nawet jeśli w dzisiejszych czasach osiemdziesięciolatkowie pozostają w znakomitej formie psychofizycznej, uprawiają sport i utrzymują satysfakcjonujące stosunki seksualne ze swoimi partnerkami.

Wywiad lekarski przeprowadzony z tymi pacjentami często wykazuje, że:

palili przez co najmniej 15–20 lat, ale rzucili tak dawno, że już nawet o tym nie pamiętają;
mają nadwagę (o 10–20% masy ciała za dużo w stosunku do zalecanej optymalnej wagi);
jedzą nadmierne ilości czerwonego mięsa, wyrobów mięsnych i mlecznych, czyli serów, jogurtów, masła (spożywanych 3­ – 4 razy dziennie);
piją powyżej ¼ litra wina dziennie lub mają ogólną tendencję do spożywania alkoholu wiele razy w tygodniu, a nawet codziennie;
dawno już zapomnieli o wysiłku fizycznym i należy on do dalekich czasów młodości.

Rak prostaty przed osiemdziesiątką
Groźniejszym zjawiskiem z uwagi na gorsze rokowanie jest rak prostaty u mężczyzn poniżej osiemdziesiątego roku życia, w tym nawet poniżej pięćdziesiątki.

W tych przypadkach podstawowe pytanie dotyczy stosowania dopingu i uprawiania kulturystyki.

Najmłodszy mężczyzna w sile wieku dotknięty rakiem prostaty miał zaledwie 39 lat. Często bywał na siłowni, intensywnie zażywał różne środki wspomagające przyrost mięśni i ogólnie nastawiał się bardziej na rozwój fizyczny niż intelektualny.

U mężczyzn zapadających na raka prostaty w tej grupie wiekowej historia choroby zaczyna się od ataków zapalenia gruczołu krokowego przebytego w młodości lub w wieku średnim. Należy podkreślić, że leczenie infekcji i zapaleń tego gruczołu jest trudne, ponieważ antybiotyki i leki przeciwzapalne zwiększają wrażliwość tkanki, z której zbudowana jest prostata. To z kolei skutkuje nawrotami zapaleń gruczołu.

W wyniku przewlekłych infekcji tkanka gruczołu krokowego przedwcześnie się starzeje.

Do opisanych powyżej czynników ryzyka raka prostaty należy również dodać złe nawyki żywieniowe odpowiedzialne za gwałtowne przybieranie na wadze, które często idą w parze z zupełnym brakiem wysiłku fizycznego. Tymczasem wysiłek ten wzmocniłby układ mięśniowo-szkieletowy oraz spowodowałby wydzielanie potu, spalanie znacznych ilości tłuszczu, który – jak zostało już udowodnione – jest rakotwórczy.

Pokarmy, które zwiększają ryzyko wystąpienia raka prostaty
Które nawyki żywieniowe są tak naprawdę szkodliwe? Chodzi głównie o nadmierne spożycie następujących produktów:

czerwonego mięsa i wędlin (ich wielokrotne spożywanie w ciągu tygodnia);
słodzonych napojów, niezależnie, czy zwierają one cukry sztucznego pochodzenia czy nie, które zwodzą trzustkę i sprawiają, że pracuje ona bardziej intensywnie niż powinna lub pracuje nadaremno;
produktów na bazie mleka krowiego: masła, jogurtów, serów, śmietany, mleka UHT i mleka surowego zawierającego środki pobudzające wzrost, które naturalną koleją rzeczy przeznaczone są dla cielaków, a nie dla ludzi.

Dawniej nasi pradziadkowie gotowali mleko po to, żeby je wysterylizować. Nie zdawali sobie sprawy, że pozwalało to również na wyeliminowanie środków pobudzających wzrost, które nie są potrzebne ludziom. Jednak w dzisiejszych czasach przemysł mleczarski uległ znacznemu uproszczeniu i preferuje się pasteryzację metodą UHT. Polega ona na błyskawicznym, 1–2-sekundowym podgrzaniu mleka do temperatury ponad 100°C. Czas ten jest zbyt krótki, aby środki pobudzające wzrost mogły zostać zneutralizowane. Nikt nie jest obecnie w stanie stwierdzić, jakie jest stężenie tych środków w poszczególnych wyrobach mleczarskich, niezależnie od ich konsystencji.
Warto zwrócić uwagę, że jesteśmy jedynymi ssakami, które w okresie dorosłości piją i spożywają mleko pod wszystkimi możliwymi postaciami. W dużej mierze dzieje się tak za sprawą marketingu. Kampanie reklamowe przekonują nas o wartościach odżywczych, walorach smakowych i korzystnym wpływie mleka na nasze zdrowie.

W większości przypadków reklamy te składają się z półprawd i kłamstw dotyczących zapobiegania osteoporozie, chorobom układu krążenia czy cukrzycy.

Do niekorzystnych nawyków żywieniowych należą także:
gotowanie i pieczenie pokarmów przez długi czas w wysokiej temperaturze.
Sprawia ono, że:
- cukry złożone rozkładają się na cukry proste, które następnie kumulują się w rakotwórczych tkankach tłuszczowych;
- tłuszcze pochodzenia zwierzęcego przekształcają się w składniki pośrednio lub bezpośrednio rakotwórcze (benzopireny, nitrozoaminy);
spożywanie nadmiernych ilości alkoholu, na przykład wina owocowego czy mocniejszych trunków, takich jak whisky, gin czy wódka. Należy trzymać się zasady „jeden kieliszek dobrego wina do jednego posiłku”. Jeśli chodzi o mocniejsze alkohole, ich spożycie raz na miesiąc lub dwanaście razy do roku powinno stanowić maksimum.
Dodatkowo, palenie dużych ilości papierosów i ekspozycja na szkodliwe dla środowiska spaliny to czynniki znacznie obniżające odporność organizmu, a ich działanie jest jeszcze bardziej szkodliwe w połączeniu z innymi bodźcami opisanymi powyżej.

Aby uzyskać pełniejszy obraz na temat wpływu czynników na rozwój nowotworu, należy wspomnieć również o stresie, chociaż trudno jest zmierzyć jego siłę działania.

Może zabrzmi to paradoksalnie, ale pacjent przychodzący na konsultację lekarską będzie naturalnie zestresowany, biorąc pod uwagę że celem wywiadu lekarskiego jest między innymi sprawdzenie, czy pacjent doświadczył silnego stresu (na przykład spowodowanego utratą bliskiej osoby, pracy czy poważnym wypadkiem) lub stresu o charakterze przewlekłym (który ma miejsce w przypadku osób ze stanami lękowymi).

Podsumowując, wszystkie wymienione czynniki, nakładając się na siebie, prowadzą do raka prostaty1.

Źródła:

1. Ces facteurs de cancer prostatique sont expliqués de façon beaucoup plus détaillée dans notre livre „Changez d’Alimentation” wydanie 7, wydawnictwo ROCHER, 2012 – Pr Henri Joyeux oraz Dr HM Hay.