Przesłuchajcie, szczególnie od 32 minuty. Ciekawy jestem Waszych opinii.
https://jerzyzieba.com/polityka/?fbclid=IwAR1EnNkasYCBbOJs9TjWGLYf43NRJp2SrgdSKqcYA4f_QFM5XNUBlIdQvG4

Przesłuchałem, propozycja zmian Naszej Konstytucji dla wielu osób może wydawać się nierealna. W tym konkretnym zagadnieniu, system taki działa od 200 lat w Szwajcarii i sądzę, że nie można zanegować jego działania.

_________________
medicus curat, natura sanat.

książka o której wspominał Jerzy Zięba dostępna jest w pdf na stronie z powyższego linku:
Szwajcarska demokracja szansą dla Polski? Autor: Mirosław Matyja
uważam że wprowadzenie wspominanych zapisów usprawniłoby nasz system rządzenia, myślę że protestujący w 1980 roku byliby gorącymi jego zwolennikami.

_________________
medicus curat, natura sanat.

fragment wspomnianej książki prof. Matyi:
Główne przesłania
1. System polityczny Szwajcarii nie jest idealny, lecz
z pewnością najlepszy spośród istniejących.
2. Po 1848 roku, kiedy wprowadzono w życie szwajcarską
konstytucję i obowiązujący do dziś ustrój,
Szwajcaria przekształciła się z zacofanego i biednego
narodu w społeczeństwo cieszące się niespotykanym
w świecie dobrobytem i stabilnością
polityczną.
3. Gminy i kantony były nie tylko zróżnicowane, lecz
także skłócone. To właśnie wola i kompromis oraz
związana z tym akceptacja poglądów przeciwników
politycznych leżą u podstaw systemu demokracji
bezpośredniej.
4. Szwajcarów nazywa się stereotypowo narodem
policyjnym, ponieważ każdy dobrze strzeże wspólnego
dobra.
5. Szwajcarskie państwo federacyjne stosuje demokrację
bezpośrednią, w której najwyższą władzę
państwową sprawuje naród, a obywatele kreują
prawo za pomocą referendum.
6. Referendum jest narzędziem kontroli władz, kształtowania
ustroju i wyrazem woli społeczeństwa.
7. Silna tradycja federalistyczna wymaga od władz
w poszczególnych kantonach zajmowania się własnymi
problemami i powstrzymywania się od krytykowania działań w innych kantonach. Można
to porównać do zasady, na jakiej funkcjonują
konkurujące ze sobą firmy, które nie krytykują się
nawzajem, lecz bacznie przyglądają się stosowanym
przez inne metodom. Jeśli dana metoda się sprawdza,
to każdy natychmiast zaczyna ją stosować
u siebie.

8. Gminy były w Szwajcarii przez stulecia uosobieniem
oddolnej demokracji.
9. Rządy w Szwajcarii są tylko na tyle scentralizowane,
na ile to konieczne; i tak zdecentralizowane, jak to
tylko możliwe.
10. Zdaniem liberałów osoba bez własności i wykształcenia
nie była zdolna do podejmowania decyzji politycznych
w oparciu o rozsądek i mając na względzie
dobro wspólne.
11. Z kolei według radykalnych demokratów zasada
suwerenności narodu nie oznacza, iż obywatele
powinni przekazywać swoją władzę wyłonionym
w wyborach reprezentantom, ale że to lud winien
mieć ostatnie słowo w procesie decyzyjnym.
12. Należy podkreślić, że dojście do obecnej postaci
szwajcarskiej demokracji bezpośredniej było procesem
stopniowym, który rozpoczęto na poziomie
gmin i kantonów, a dopiero później przeniesiono
go na poziom federacji.
13. Referendum to podstawowy, kształtowany przez
stulecia instrument demokracji bezpośredniej,

umożliwiający obywatelom decydowanie o sprawach
publicznych.
14. Władza liczy się ze społeczeństwem, bo ma świadomość
siły narzędzi, jakimi ono dysponuje.
15. Każdy obywatel rozlicza swoje podatki sam
i w związku z tym doskonale wie, ile i z jakiego
powodu musi ich płacić.
16. W gminie każdy obywatel ma pełny dostęp do
deklaracji podatkowej innego obywatela tej gminy.
17. Wiedza polityczna społeczeństwa funkcjonującego
w demokracji bezpośredniej stoi na wyższym poziomie
niż w systemach opartych na demokracji
przedstawicielskiej.
18. Kreowanie prawa przez obywateli dla obywateli
na pewno nie jest polityczną utopią, lecz szansą na
podejmowanie w określonych warunkach optymalnych
decyzji politycznych.
19. W Polsce szczególna odpowiedzialność w tym
względzie spoczywa na mediach i politykach, którzy
winni przełamać swą „niechęć” do społeczeństwa
i zainicjować proces wcielania instrumentów
demokracji bezpośredniej.
20. Oczywiście proces wprowadzania demokracji bezpośredniej
będzie długotrwały, ale im wcześniej
zostanie zapoczątkowany, tym lepiej dla przyszłości
polskiej państwowości i polskiego społeczeństwa
obywatelskiego.

_________________
medicus curat, natura sanat.

z książki:
Utopia czy szansa? Szwajcarzy udowodnili, że nie utopia.
Szansa dla obywateli, degradacja dla zawodowych polityków.
W tym największy kłopot, bo szwajcarski model funkcjonowania
państwa mogą wprowadzić tylko politycy, a oni
przecież nie chcą być zdegradowani do roli wykonawców
woli obywateli. Dziś panują nad obywatelami i dobrze się
czują w tej roli. Dobrze się czują jako opozycja i jeszcze lepiej
jako większościowa koalicja, a najlepiej wówczas, kiedy
większość sejmową stanowi jedno ugrupowanie, kiedy
nie muszą dzielić się zyskami wynikającymi z wyborczego
zwycięstwa i kiedy wszystkie funkcje polityczne, administracyjne
i gospodarcze mogą obsadzić swoimi ludźmi. Polityka
staje się doskonałym biznesem. Odpowiedzialność
tak naprawdę tylko przed Bogiem i historią, a władza i apanaże
olbrzymie.
Ze względu na tradycję ustrojową, niechęć polityków
do wprowadzenia szwajcarskiego modelu funkcjonowania
państwa i znikomą wiedzą obywateli dotyczącą zasad
szwajcarskiej demokracji można byłoby powiedzieć, że na
dzień dzisiejszy model szwajcarski w Polsce jest nie do zrealizowania.
Potrzebna jest olbrzymia praca uświadamiająca obywateli,
czym jest szwajcarska demokracja bezpośrednia. Mam nadzieję,
że książka Pana Profesora Mirosława Matyi da Polakom
podstawową wiedzę na ten temat.
Wszystko, co dotyczy szwajcarskiego modelu ustrojowego,
jest ważne, potrzebne i dobrze przemyślane w ciągu niemal
170 lat wdrażania demokratycznego ustroju. Najważniejszy
Szwajcarska demokracja szansą dla Polski? 19
jest jednak fakt suwerenności kantonów i gmin oraz wprowadzenie
na żądanie 50 000 obywateli lub ośmiu kantonów
referendum fakultatywnego, które poddaje pod głosowanie
między innymi ustawy.
Co to oznacza, że ustawa może być poddana pod głosowanie?
To zmienia ustrój państwa, odbiera absolutną władzę
większości sejmowej, wręcz likwiduje pojęcie większości
sejmowej. Partie, które dostały się do sejmu, MUSZĄ ze
sobą współpracować, bo jeśli wyłoni się jakakolwiek większość
nieuwzględniająca w podziale stanowisk rządowych
interesów innych partii sejmowych, to te inne partie przejdą
do opozycji i będą odwoływać się do woli obywateli przez
referendum fakultatywne w sprawie każdej kontrowersyjnej
ustawy. Nawet jeśli taka ustawa kontrowersyjną nie
będzie, to opozycja wykaże, że jednak jest kontrowersyjną,
niekorzystną dla Polski. Oni to potrafią robić. Wprowadzenie
referendum fakultatywnego wydłuża procedowanie, ale
ustawy są wynikiem kompromisu wszystkich sił politycznych
będących w sejmie. To ogranicza wpływ lobbystów na
tworzenie ustaw, bo sam fakt istnienia przepisu umożliwiającego
poddanie ustawy pod referendum czyni obawy, czy
opłaca się skorumpować 231 posłów w celu wprowadzenia
do ustawy przecinka, kropki, „lub czasopisma” itp. co na
pozór niczego nie zmienia, jednak daje korzyści mocodawcom
lobbystów. Ustawy po prostu nie da się kupić.
Często w dyskusjach przejawia się twierdzenie, że szwajcarski
model zarządzania państwem jest możliwy do zastosowania
tylko w Szwajcarii. Polskie społeczeństwo nie
dorosło mentalnie do tej formy demokracji, bo natychmiast
zażyczylibyśmy sobie po 10 000,00 zł minimalnego uposażenia,
czterogodzinnego dnia pracy, dwumiesięcznych
20 Szwajcarska demokracja szansą dla Polski?
urlopów, emerytury w wieku czterdziestu lat itp. Uważa się
dość powszechnie, że jesteśmy społeczeństwem roszczeniowym.
Chcę rozwiać te obawy. Po wprowadzeniu szwajcarskiego
modelu zarządzania państwem:
Referendum na życzenie obywateli może dotyczyć ustawy
lub inicjatywy zmiany konstytucji. W sprawie ustawy
na żądanie co najmniej 300 000 obywateli (w Szwajcarii
50 000), a inicjatywa zmiany konstytucji będzie musiała
być poparta co najmniej 500 000 podpisami (w Szwajcarii
100 000). 300 000 i 500 000 podpisów to oczywiście moja
propozycja.
Szwajcarscy obywatele mogą jedynie w referendum odrzucić
lub zaakceptować ustawę uchwaloną przez parlament.
Szwajcarska konstytucja nie przewiduje referendum na żądanie
obywateli w sprawie uchwalenia ustawy. Stąd wymienione
wyżej obawy stają się bezprzedmiotowe.
Polska stanie się naszym państwem obywatelskim, a nie
ICH, rządzących, bo my uzyskamy realny wpływ na obowiązujące
prawo. Dzięki temu staniemy się społeczeństwem
obywatelskim, gotowym do poświęcenia własnych korzyści
dla dobra wspólnego.
Marian Waszkielewicz

_________________
medicus curat, natura sanat.

Sukces szwajcarskiej demokracji
Głównym założeniem demokracji jest udział społeczeństwa
w procesie decyzyjnym państwa. Im udział ten jest większy,
tym bardziej ustrój spełnia założenia idei demokracji.
Sztandarowym przykładem wysoko rozwiniętej demokracji
bezpośredniej jest model szwajcarski określany przez
wielu badaczy „demokratycznym fenomenem”. Szwajcaria
jest jedynym krajem o tak bardzo wysoko rozwiniętych instrumentach
demokracji bezpośredniej i bez wątpienia pod
tym względem wyróżnia się na tle innych demokratycznych
państw.
Sukces szwajcarskiej demokracji bezpośredniej można
scharakteryzować w następujących punktach:
1. Konstytucja szwajcarska jest podstawą szwajcarskiego
sukcesu ustrojowego.
2. System polityczny Szwajcarii zmieniał się, a jego demokratyczny
charakter dojrzewał i doskonalił się na
przestrzeni wieków.

3. Istotnym elementem tego systemu jest duża niezależność
i samodzielność kantonów i gmin, które są podstawą
szwajcarskiej demokracji oddolnej.

4. Pod względem systemowo-ustrojowym główne cechy
charakteryzujące Szwajcarię to trójstopniowy federalizm
połączony z zasadą subsydiarności.

5. Zgromadzenie Federalne (odpowiednik polskiego parlamentu)
stanowi najwyższą władzę rządzącą w Szwajcarii
– tzw. Rządy Zgromadzenia.

22 Szwajcarska demokracja szansą dla Polski?

6. Skład Rady Federalnej (odpowiednik polskiego rządu),
będącej organem wykonawczym, wyłaniany jest na podstawie
tzw. formuły magicznej, według której najsilniejsze
partie polityczne, ugrupowania językowe i religijne winny
być w niej reprezentowane.

7. Demokracja bezpośrednia w Szwajcarii daje obywatelom
możliwość poruszania kwestii i decydowania w sprawach,
które w innych warunkach nigdy nie stałyby się obiektem
zainteresowania władz.

8. Zasadniczymi instrumentami demokratycznymi w tym
państwie są: referendum, inicjatywa ludowa i zgromadzenie
ludowe.

9. Inicjatywa ludowa ma charakter innowacyjny. Oznacza
to prawo do inicjatywy ustawodawczej dla obywateli oraz
ugrupowań politycznych i społecznych.

10. Referendum jest narzędziem kontroli władz, kształtowania
ustroju i wyrazem woli społeczeństwa.

11. Trudno jest porównać system demokracji bezpośredniej
w Szwajcarii z systemami politycznymi innych państw,
ponieważ jest to system unikalny w skali świata.

_________________
medicus curat, natura sanat.

Wielokulturowa, uboga w bogactwa naturalne i górzysta
Szwajcaria funkcjonuje w zasadzie niezmiennie od drugiej
połowy XIX wieku. W tym państwie nie liczą się głoszone
hasła, pochodzenie, bogactwo czy kolor skóry, lecz przede
wszystkim merytoryczne argumenty i ochrona własnych obywateli.
Po 1848 roku, kiedy wprowadzono w życie szwajcarską
konstytucję i obowiązujący do dziś ustrój, Szwajcaria
przekształciła się z zacofanego i biednego narodu w społeczeństwo
cieszące się niespotykanym w świecie dobrobytem
i stabilnością polityczną. Dzięki odważnym rozwiązaniom
systemowym i instytucjonalnym, które oparte są na instrumentach
demokracji bezpośredniej, korzystnej sytuacji ekonomicznej
i specyficznym okolicznościom historycznym, kraj
ten, w którym istnieje cała mozaika mniejszości narodowych,
językowych i religijnych, radzi sobie skutecznie w sytuacjach
konfliktowych, zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych.

_________________
medicus curat, natura sanat.

Referendum
Referendum to podstawowy, kształtowany przez stulecia
instrument demokracji bezpośredniej, umożliwiający obywatelom
decydowanie o sprawach publicznych. Największe
zastosowanie ma ono na poziomie gminy, w mniejszym
wymiarze zaś na szczeblu kantonu i federacji. Referendum
76 Szwajcarska demokracja szansą dla Polski?
stanowi wiążącą dla władz wypowiedź społeczną, rodzącą
skutki prawne w temacie, którego dotyczy głosowanie.

_________________
medicus curat, natura sanat.

W Szwajcarii funkcjonują dwa rodzaje referendum: obowiązkowe
(obligatoryjne) i nieobowiązkowe (fakultatywne). Zgodnie
z art. 140 konstytucji przedmiotem referendum obowiązkowego
na poziomie federalnym są trzy grupy zagadnień:
• zmiany Konstytucji Federalnej;
• akcesja do organizacji zbiorowego bezpieczeństwa lub
do wspólnot ponadnarodowych;
• ustawy federalne uznane za pilne, które nie mają podstaw
konstytucyjnych i których czas obowiązywania jest
dłuższy niż jeden rok (wówczas w ciągu roku od przyjęcia
takiej ustawy przez Zgromadzenie Federalne musi ona
być przedłożona pod głosowanie)34.
Do pozytywnego przegłosowania danej kwestii przedmiotu
w referendum obowiązkowym konieczne jest opowiedzenie
się większości społeczeństwa i większości kantonów.
Natomiast referendum nieobowiązkowe, zwane również
wetem ludowym, wprowadzono w 1874 r. Zwołuje się je na
żądanie 50 000 obywateli dla wyrażenia sprzeciwu wobec
przyjętych już rozwiązań. Instrument ten stosowany jest
przeciwko uchwalonym ustawom federalnym i umowom
międzynarodowym. Według art. 142 konstytucji Szwajcarii
projekty przedstawione pod głosowanie narodowi stają
się obowiązujące wtedy, gdy opowie się za nimi większość
głosujących.
Przykładowo, w latach 2000-2014 odwołano się do obu
form referendum 55 razy. W 42 przypadkach społeczeń-
34 Zob. aneks II.
Szwajcarska demokracja szansą dla Polski? 77
stwo i kantony wyraziły zgodę na proponowane zmiany,
w 13 przypadkach odrzuciły je

_________________
medicus curat, natura sanat.

Inicjatywa ludowa
Drugim instrumentem szwajcarskiej demokracji bezpośredniej
jest inicjatywa ludowa, o której mowa w art. 138
i 139 ustawy zasadniczej z 1999 r. (aneks II). Przedmiotem
takiej inicjatywy może być całkowita lub częściowa
zmiana Konstytucji Federalnej, zaproponowana przez
100 000 obywateli uprawnionych do głosowania, którzy
w ciągu 18 miesięcy zbiorą wymagane podpisy. Mogą oni
wystąpić o wprowadzenie poprawek albo uchylenie zapisów
już funkcjonujących, lub nawet zaproponować nowe
rozwiązania.
Inicjatywa może dotyczyć zarówno rozwiązań szczegółowych,
jak i ogólnych. Jeśli taka propozycja się pojawi, to
80 Szwajcarska demokracja szansą dla Polski?
jest poddawana pod dyskusję na forum Rady Federalnej
oraz Zgromadzenia Federalnego, które ustosunkowują się
formalnie do proponowanych rozwiązań. Mogą one zgłosić
inne propozycje lub uszczegółowić te przedstawione.
Następnie wszystkie inicjatywy, łącznie z kontrpropozycjami,
są poddawane w referendum pod osąd społeczeństwa
i kantonów. Inicjatywa ludowa uzyskuje akceptację wtedy,
gdy opowie się za jej przyjęciem większość społeczeństwa
i większość kantonów.
Nadmienić należy, że jeżeli Zgromadzenie Federalne
zaleca nieprzyjmowanie projektu, którego dotyczy
inicjatywa ludowa, może wówczas przedstawić swoją
kontrpropozycję. Naród i kantony głosują wówczas
jednocześnie nad inicjatywą oraz nad kontrprojektem
Zgromadzenia.
Obcokrajowcom procedura ta wydaje się skomplikowana,
jednak dla Szwajcarów, przyzwyczajonych do oddolnego
kierowania państwem, jest to chleb powszedni.

_________________
medicus curat, natura sanat.